1. Meta Programları Ne Demektir?
Meta programları büyük oranda bilinçsiz olarak bilgileri sınıflandırma şekilleridir. Oldukça etkilidirler çünkü dikkat ettiğiniz şeyleri, iç betimlemelerinizi nasıl şekillendirdiğinizi, hayatınızı nasıl düzenlediğinizi ve bundan elde ettiğiniz bilgileri etkilerler.
Oldukça etkilidirler çünkü kendileriyle yaşantılarınızı, deneyimlerinizi düzenlediğiniz vasıtalardır. Meta programları filtreler gibidir. Sizin için önemli olmayan şeyleri dışarıda bırakmanızı ve onların ne olduğuna dikkat etmenizi mümkün kılarlar.
Onlar olmasaydı fazla yüklenmeye maruz kalırdık ve bizim için neyin önemli neyin önemsiz olduğunu ayırmak konusunda aciz kalırdık. Aşağıda sizin için mesleğinizde, ilişkilerinizde ve hatta mutlu ve sağlıklı olma yeteneğinizde fazlasıyla etkili olabilecek olan anahtar konumundaki programlardan birkaç tanesini tanımlayacağız.
2. Meta Programları Ne İşe Yarar?
Deneyimlerinizi, düşüncenizi ve davranışlarınızı sınıflandırmanız ve organize etmeniz için otomatik yollar sağlarlar. Meta programlarınızın bazılarını diğer insanlarla paylaşacak olmanıza rağmen her bir insanın kullandığı kombinasyon kendisi için özel olacaktır.
Meta programlan ihtimaller ekseninde çeşitli şekillerde davranabilme olasılıklarıyla ilgilidir: Terazinin kefesinde birçok pozisyon vardır. Meta program terazisinin kefeleri arasında güçlü bir karşıtlık vardır, fakat insanlar ikisi arasında herhangi bir yerde bulunabilirler.
Bir şeyi yapmak için "doğru" yol yoktur ve belli bir meta programıyla ilgili de "doğru" yol yoktur. NLP'nin daha çok üstünde durduğu şey; her bir değişkenin belli olaylarda artılarının ve eksilerinin olmasıdır.
Meta programlarıyla bağlantılı bir şekilde kendi kendinizi idare etme sanatı, nasıl hareket ettiğinizi bilmek ve bunu arzuladığınız sonuçlarla bağlandırarak değerlendirebilmekle ilgili bir şeydir.
Meta programlarıyla başkalarını engaje etme ve etkileme sanatı; bu insanların hangi programlara tepki verdiklerini bilmek ve onlarla iletişime geçtiğiniz zaman bunları kullanmaktır.
3. Meta Programların Günlük Örnekleri
> İnsanları anlamak. Bir kişi genel olarak diğerinden daha optimistik olabilir. Değişik ihtimallere yönelmeye eğilimlidir ve hayatın küçük detaylarından zevk almayı bilir.
Bir kere meta programlarını öğrendikten sonra bu kişinin iş hayatının oluşmasına katkıda bulunan şablonları tanıyabilirsiniz.
> Bir şeylerin programınıza uygunluğunu görebildiğiniz için zamanınızı etkili bir şekilde düzenleyebilmek. Bu yeni bir haftanın ilk gününde günlüğünüzü açmak ve her nasıl olmuşsa, aşırı bir doluluğun oluştuğunu görüp dehşete kapılmak demek değildir.
> Meta programlarınızın sahip olduğu artılara göre işleyen bir meslek seçmek.
> Personel seçmek. Doldurmanız gereken mevkiyi işgal edecek birini seçmek için meta programlarının en iyi donanım olduğunu bilmek.
Önemli Meta Programları
Uzaklaşmak-Yakınlaşmak
Hoşunuza gitmeyen uyarıcılardan veya sonuçlardan kaçınma ihtiyacı tarafından bir aksiyon için teşvik ediliyor olabilirsiniz. İşte bu durumda ondan uzaklaşıyorsunuz demektir. Veya hoşunuza giden şeyler tarafından motive ediliyor olabilirsiniz.
Bu durumda da ona yaklaşıyorsunuzdur. Belli bir bağlamda hangi meta programınızın baskın olduğunu bilirseniz, gerçekten işinize yarayacak şekilde kendi kendinizi motive etmeniz mümkün olacaktır. Benzer şekilde motive etmeye çalıştığınız insanlar güçlü bir "uzaklaşma" meta programına sahipseler onları terfi ya da daha iyi bir statü gibi özendirici şeylerle "yakınlaşma" moduna sokmanın yolu yoktur. Onlar, eğer değişmezlerse başlarına gelecek olan acı sonlardan net bir şekilde bahsedilerek hemen harekete geçirilebileceklerdir. Statüsünü kaybetmek gibi. Birisinde işe yarayan şeyin bir başkası için de iyi şekilde çalışması gerekmez.
İnsanlar size istemedikleri, hayatlarından çıkarmak istedikleri ya da uzaklaşmak istedikleri şeyleri anlattığı zaman onların "uzaklaşma" programı içerisinde olduklarını anlayın. Birileri de istediklerini, gerçekleştirmek ya da ulaşmak için fırsat yakalamaya çalıştığı şeyleri anlatırsa onların da yaklaşma programında olduğunu anlayın.
Gereklilik-İhtimal
Yapmak zorunda olduğunuz ya da yapılması neredeyse zorunlu olan şeyler tarafından yönlendiriliyorsanız, sizin için baskın olan şey "gerekliliktir". Yapabileceğiniz, yeni ve bilinmeyen şeyler tarafından motive ediliyorsanız, "ihtimal" sizin için öncelikli tercihtir.
Gereklilik çoğu zaman fazlasıyla prosedüre benzeme özelliği gösterecektir: "Bu, onun yapılma tarzı olmalıdır." Yapmak zorunda oldukları şeylerden ya da yapması gereken işlerden bahseden birisini dinlediğiniz zaman, gereklilik dilini dinliyorsunuzdur. Ortada çok fazla seçenek yok gibi görülür: Bir prosedür vardır ve o takip edilmek zorundadır. Diğer yandan "ihtimal" birçok seçeneğin ve alternatifin var olduğunu gösterecektir. Seçenek çok önemlidir ve konuşulan dil; arzular, ümitler ve gerçekleşme ihtimali olan şeylerle ilgili olacaktır.
Odaklanmak: Kendine-Diğerlerine
Kendinize odaklanabilirsiniz. Bu sizin bencil olduğunuz anlamına gelmez. Sadece, olayları ve düşünceleri öncelikli olarak kendi perspektifinizden değerlendirdiğinizi gösterir. Bununla birlikte, bu kendi "içinizde" çok fazla zaman harcamanızla sonuçlanabilir ve bu da diğer insanlarda dış dünyaya karşı ilgisiz olduğunuz izlenimini uyandırabilir. Diğer yandan eğer siz öncelikli olarak diğerlerine, başka insanlara odaklanırsanız ve ilk önce aynı olayların başka insanları nasıl etkilediğiyle ilgilenirseniz, sizin odaklandığınız şey net olarak diğerleridir.
Diğer yandan aşırıya kaçılması problemli olacaktır: Kendine göre sınıflandırma sadece bencillik değil aynı zamanda narsistlik olacaktır. Halbuki, başka insanları göz önüne alarak yapılan bir sınıflandırma kendi pahanıza başkalarını mutlu etmeye çalışmak ve her şeyin herkes için var olmasını istemek olacaktır.
Benzerliklere Göre Sınıflandırma-Farklılıklara Göre Sınıflandırma Jan'ın arkadaşlarından birinin şu sözü meşhurdur: "Biliyorsun, bu sadece... gibi bir şeydir." Onun benzerliklere göre yaptığı sınıflandırma şaka olarak kalacak kadar aşikardır. Bu tarz düşünen insanlar genellemeler yapıyorlar.
Onlar olayların ya da insanların sahip olduğu ortak şeyleri ve içinde bulunulan zamanın geçmişe nasıl benzediğini görüyorlar. Bu bağlantılar onlar için hem memnun edici hem de önemli.
Bu sebeple eğer onları engaje etmek istiyorsanız, mükemmel olabilecek olan yeni bir aksiyon tarzı önermemelisiniz. Çünkü bu yeni ve farklıdır. Bu, farklılıklara göre bir şeyleri sınıflandıran birisi için anlamlı olabilir, farklılıklara göre sınıflandırma yaptığınız zaman, istisnalara ve gözden kaçırılan şeylere dikkat edersiniz.
Tekrar söylersek, ilgisiz de geçerlidir ve ideal olan ikisini de yapmak için ihtiyaç duyulan esnekliğe sahip olmak istememizdir. Fakat genellikle birisinin içinde boğulur kalırız. Eğer böyle bir saplantı içindeyseniz, diğerini yapmaya çalışmak, kendinizi özgürleştirmenin en hızlı ve en etkili yoludur. Herhangi bir takımda iki stile göre de hareket etmenin hayati önemi olduğundan emin olun.
Tercih Edilen Parça Büyüklüğü: Dar-Geniş
Hepimiz "ağaçlardan ormanı göremeyen" ya da "global bakış açısıyla" ve "büyük resmi görmekle" fazlasıyla meşgul olup detaylara dikkat etmeyen insanlarla karşılaşmaya alışığızdır. Tüm bunlar, her birimizin bir yön ya da diğeri konusunda önyargılara sahip olma eğilimi içerisinde olduğumuzu gösteren aşırılıklardır.
Detayları hatırlamakta ve onları ele almakta gerçekten iyi olabilirsiniz. Fakat onları ilişkilendireceğiniz genel çerçeve konusunda zayıfsanız, muhtemelen birçok küçük parçayla meşgul olacaksınız. Vizyon ve planlamada mükemmel olabilirsiniz fakat harika planınızın işe yaraması için detaylar konusunda sabırlı olmanız gereklidir. Ya da bir şeylere kuş bakışı bakınca onlar genel çerçeveye tam olarak uymayabilirler ve bu durumda muhtemelen birçok geniş parça için çalışıyorsunuz.
Bu iki farklı tarzı benimseyen iki kişiyi bir araya getirdiğiniz zaman ne olacağını hayal edin. Onlar gerçekten birbirlerini çıldırtabilirler. Dar parçalarla çalışan kişinin detay yığını geniş parçalarla çalışanı boğabilir. Diğer yandan büyük parçalan göz önünde bulunduran kişinin detaylara önem vermeyişi küçük parçalara göre hareket eden kişiye belirsizlik gibi gelebilir ve endişelenmesine sebep olabilir. İyi bir takım lideri iki stilde de hareket edilmesini isteyecektir. Bu, tüm alanları kapsamak, dengeli bir bakış açısı ve tamamen entegre olmuş bir takım istiyorsanız önemlidir.
Zamanda Yön tayini: Anı Yaşamak-Tam Zaman
Meta programlarının bir çoğu birbirine benzer görülebilirken, insanların zamanı farklı farklı yaşayabilecekleri görüşü, oldukça değişik gelebilecek bir şeydir. NLP, bize zamanı ele alış tarzının kişiden kişiye değişebileceğini açıklıyor. Herkesin deneyimi biraz farklıdır fakat insanların deneyimlerini organize ederken kullandıkları birbirine zıt iki temel yöntem vardır.
Anı Yaşamak
Gerçekten "saniyelerin nabzını tutuyor" olabilirsiniz. Hayatı dolu dolu yaşıyorsunuzdur ve tamamıyla içinde bulunduğunuz zamanı hissediyorsunuzdur. O anda olmakta olan şeye öylesine dalmışsınızdır ki sürekli zamanı kollamak size zor gelebilir. Geleceği planlamak gerçek değilmiş gibi gelebilir. Dahası onu uygulamak çok daha zordur. Genellikle geçmişi "arkanızda" kalan, geleceği de "önünüzde" veya "ileride" olan bir şey olarak düşünürsünüz.
NLP'nin bize gösterdiği şey, zamanın gerçekten ne olduğuyla ilgili idrakimizin ne kadar göreceli olduğudur. Birisinden "anı yaşamak" kavramına göre düşünmesini ya da yarının yönünü işaret etmesini isteseniz, omuzlarının üzerinden geriye doğru dünü, önüne doğru yarını işaret edebilir. Zamanı bu şekilde yaşamak gerçekte şu anlama gelebilir: Geçmiş ulaşılamazdır çünkü arkanızda kalmıştır ve gelecekten net bir şekilde görebileceğiniz küçük bir parça da size yakın olan kısımdır. Bu, geçmişten geleceğe bir zaman çizgisi varmış gibi bir şeydir.
Gelecekte Yaşamak
Zamanı bu şekilde algılayan insanların birçoğu onu ellerinde sol-sağ ekseninde uzanan bir yerde görürler. O hâlâ bir zaman çizgisidir. Genellikle, her zaman olmamakla birlikte, geçmiş sol taraftır, gelecek de sağ taraf. Bir yıllık plan için iki tarafa da bakarsanız zamanın genişliğini görebilirsiniz. Zamana bu tarz bir bakışa sahip olmak onu tekrar gözden geçirmenin, planlamanın kolay olması demektir. Zamanı bu tarz algılayan insanlar genellikle iyi bir organizatör ya da planlayıcıdır.
NLP farklı zamanları birbiriyle ve "zaman çizgileri" olarak kendi deneyimlerimizin sürekliliğini nasıl bağlantılandırabileceğimizi açıklar. "Anı yaşamakta" insanları tam olarak zaman çizgilerinin
üzerindedirler, oysa "gelecekte yaşamak" algılayışına sahip insanlar genellikle ondan bir parça uzak dururlar. Bu şu anlama gelebilir: Eğer "gelecekte yaşamak" tarzını benimseyen bir kişiyseniz "burada ve şimdi" detaylarının oluşturacağı baskıdan kurtulmanız daha kolay olacaktır fakat "bir şeylere girişmeniz" daha zor olacaktır.
Referans Çerçevesi: Dahili veya Harici (iç/dış)
Eğer sizin için neyin doğru olduğuna karar vermişseniz ve başkalarının size neyin doğru olduğunu söylemesinden hoşlanmıyorsanız siz referansınızı içinizden alıyorsunuz. Referanslarını içlerinden alan insanlar herkesin konuştuğu şeyleri konuşmaya zorlanmazlarsa kolayca engaje olabilirler. Bu yalnızca onlar için daha az önemli değildir, öncelikle kendi yargılarına güvendikleri zaman bir boğanın kırmızı görmesi gibi olabilir: "Kendi kendime karar vermem gerekiyor."
Eğer başkalarının neler söylediğini, nasıl düşündüğünü bilmekten hoşlanıyorsanız referans noktanız dışarıdadır. Baskın olarak bundan hoşlanan insanlar, büyük oranda başkalarının görüşlerini hesaba katarak bir konuda sonuca varabilirler. "İnsanlar şöyle diyor... Bunun böyle olduğunu gerçekler netleştirecektir." Bu tarz ifadeler, referans alınan otorite kaynağının dışarıdan birisi ya da bir şey olduğu ortaya çıkarır.
Kısacası, ikisi de ne iyidir ne de kötü. İkisi de tek başına bir ihtimal olabilir. Bunlar anahtar konumundaki Meta Programlarından bazılarıdır. Daha detaylı bilgi için kitabın ilerleyen bölümlerindeki NLP Eğitim kurslarına bakabilirsiniz. Sizi yönlendiren ve seçimlerinizi etkileyen şeyin ne olduğunu anlamanıza yetecek anlayışı vermesi için yukarıda verilen programların özellikle altını çizmeyi uygun bulduk. Bunlar aynı zamanda başka insanlarla iletişim kurarken kolayca düşebileceğiniz tuzakları fark etmenize ve sahip olduğunuz belli yeteneklerin en etkili ve yararlı olacağı yerlerde çalışmanıza yardım edebilirler.
Tüm meta programlarını kullanabilmenin sırrı:
> Doğal önceliklerinizin ne olduğunu bilin.
> Meta programlarınızın her birinin artılarını ve eksilerini bilin.
> Seçeneklerinizin ve davranışlarınızın sınırlarını genişletmenin yollarını bulun.
4. Meta Programlarını Düşünmek
> Artılarınızı kullanmak istiyorsanız
> İş başvurularını düşündüğünüzde (kendinizinkileri ya da başkalarınınkileri.)
> İletişimle ilgili problemleri anlamaya çalıştığınızda
5. Meta Programlarını Nasıl Kullanabilirsiniz?
Yaptığınız şeyleri neden öyle yaptığınızı anlamak için sınıflandırma tercihlerinizin kişisel bir profilini çıkarın. Daha sonra yakın olduğunuz veya birlikte çalıştığınız diğer insanların meta programlarının profillerini çıkarın. Sizinkiler ve onlarınkiler arasında birbirleriyle eşleşen veya eşleşmeyen şeylerin neler olduğunu düşünün. Bunlar nasıl yardımcı olabilir veya engel olabilir? Diyalog kurmanıza ve size onları etkilemenize yardım etmeleri için diğer insanların meta programlarını eşleştirin.
Ücretsiz ön görüşme yapmak için bizden randevu almanız yeterli olacaktır.
NLP Teknikleri Eğitimi için ilgili detaylı bilgi için :
İzmir NLP Eğitimi için 
0(232) 422 59 54 yada 0 (535) 667 32 24 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veya İzmir NLP Eğitimini tıklayabilirsiniz.
İzmir NLP Eğitimi için 0(232) 369 50 81 - 0(532) 100 11 65 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veya İzmir Karşıyaka NLP Eğitimini tıklayabilirsiniz
Denizli NLP Eğitimi için 0 (258) 213 0 999- 0 (532) 100 11 65 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veya Denizli NLP Eğitimini tıklayabilirsiniz.
Antalya NLP Eğitimi için 0 242 323 73 15 yada 0 (505) 445 15 31 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veya Antalya NLP Eğitimini tıklayabilirsiniz.
Muğla NLP Eğitimi için 0(252) 213 00 98 - 0 (532) 100 11 65 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veya Muğla NLP Eğitimini tıklayabilirsiniz.