4 Temmuz 1952 günü 34 yaşındaki bir kadın Pasifik Okyanusu'na dalarak Catalina adasından, 21 mil batıda kalan Califomia'ya doğru yüzmeye başlar. Eğer başarılı olursa bunu yapan ilk kadın olacaktır.
Florensa Chadwick adındaki bu yüzücü, Manş denizini her iki yönde geçen ilk kadındır. O sabah okyanusun suyu, insanın vücudunu uyuşturacak ölçüde soğuktur ve hava oldukça sislidir. Öyle ki yüzücü, etrafındaki refakatçi teknelerini bile zor seçmektedir. Milyonlarca seyircinin televizyonlardan izlediği rekor denemesi, köpek balıklarına ve dondurucu soğuğa rağmen sürmektedir.
Kadın yüzücü, bütün olumsuzluklara rağmen tam 15 saattir rekor denemesine devam etmektedir. Yakındaki bir teknede bulunan annesi ve antrenörü karaya çoklaştığını söylemesine rağmen, kadın yüzücü bu sırala rekor denemesinden vazgeçmek istediğini belirtir. California kıyılarına yarım mil kala rekor denemecinden vazgeçen yüzücü, bu davranışının nedenini gazetecilere şöyle açıklar:
- Karayı görseydim başarabilirdim.
Evet, bu büyük rekor denemesinden yüzücünün vazgeçmesinin nedeni ne soğuk, ne köpek balıkları, ne yorgunluk ne de başka bir etkendir. Rekor denemesinin kırılmasına engel olan tek şey, kadının sis nedeniyle karayı görememesidir. Yani, hedef somut ve ulaşılabilir olmalıdır.
Şimdi isterseniz hedef belirlerken dikkat edeceğiniz bazı kurallara değinelim.
Hedefleriniz Somut Olmalıdır
Öncelikle şunu vurgulayalım ki genel bir hedef olmaz. Yani: "Ben Fen lisesine gitmek istiyorum. Anadolu lisesini kazanmak istiyorum. Mühendis olmak istiyorum. Doktor olmak istiyorum." gibi genel hedefler sizi başarıya götürmez. Çünkü bu hedefler sislidir. Hedefin sizi çalışmaya motive etmesi için somut olması gerekir. Örneğin: "Ben şu şirkette Bilgisayar Mühendisi olarak çalışacağım." somut bir hedeftir.
Sonra sizi bu somut hedefe götürücü küçük hedefler belirlersiniz. Örneğin: "Matematik ve fen derslerine ağırlık vereceğim. İstanbul Fen Lisesi'ni kazanacağım. Bu okulda derslerim hep 5 olacak. Sonra x bilgisayar kursuna gideceğim. Aynı zamanda yabancı dilimi y düzeyine getireceğim. Üniversite sınavlarına sayısaldan hazırlanacağım, z üniversitenin Bilgisayar Mühendisliği bölümünü kazanacağım. Orayı dört yılda bitireceğim. Sonra t kuruluşunda işe başlayacağım." şeklinde hedeflerinizi belirleyebilirsiniz.
Hedefleriniz Gerçekçi Olmalıdır
Hayal kurmak güzeldir. Hatta muhteşem şairimiz Yahya Kemal Beyatlı: "İnsan bu dünyada hayal ettiği müddetçe yaşar."diyor. Evet, hayallerimiz bize yaşama sevinci aşılar. Ancak olmayacak hayaller kurmak, hep duvara toslamamıza neden olur. Sonra canımız sıkılır. Başarabileceğimize olan inancımızı kaybederiz. Hayat bize çekilmez gibi gelir. Öyleyse, hedeflerimiz gerçekçi olmalıdır.
Diyelim ki gözlerinizde bir sorun var. Sağ gözünüz 2, sol gözünüz ise 3 numara miyop. Bu durumda sizin pilot olmayı hedeflemeniz gerçekçi değildir. Çünkü pilot olabilmeniz için gözlerinizde hiç sorun bulunmamalı.Demek ki, belirleyeceğimiz hedefler gerçekçi olmalıdır.
Hedefleriniz Ulaşılabilir Olmalıdır
Çok çalıştığınız hâlde bir şeyi elde edemezseniz moraliniz bozulur. Çalışma isteğinizi yitirirsiniz. Bir de çalıştıklarınızın işe yaramadığını düşünürsünüz. Bu nedenle hedefleriniz ulaşılabilir olmalıdır. Ne düşük, ne yüksek... En yüksek performansı gösterdiğinizde ulaşacağınız nokta neyse, orayı hedeflemelisiniz.
Diyelim ki benim gibi sayısalınız iyi değil. Ama sözeliniz çok iyi. İlkokuldan beri hep sayısal dersler normal, sözel derslerde çok yüksek puanlar alıyorsunuz. Ne kadar çalışsanız da üniversite sınavında Bilgisayar Mühendisliğini kazanacak kadar puan alamayacağınızı biliyorsunuz. Şimdi bu durumdayken sizin gidip Bilgisayar Mühendisliğini hedeflemeniz ulaşılabilir bir hedef değildir.
Siz, elinizden geleni yaptıktan sonra doğal olarak ulaşabileceğiniz hedefler belirlemelisiniz. Bunun için de; kendiniz iyi tanımalısınız. Geçmişteki başarılarınızı dikkate almalısınız. Yeteneklerinizi keşfetmelisiniz. Bu konuda sizi tanıyan öğretmenlerinizden yardım almalısınız. Ailenize danışmalısınız. Arkadaşlarınıza bile kulak vermelisiniz. Bol bol denemeler yapmalısınız. Gerekirse uzanmalara başvurmalısınız.
Hedefleriniz Motive Edici Olmalıdır.
Arkadaşlar, hedefleriniz motive edici olmalıdır. Bunun ölçüsü nedir? Diyelim ki canınız sıkılıyor. Hiçbir şey yapmak istemiyorsunuz. Ders de çalışmak istemiyorsunuz. Tam da bu sırada çalışma masanıza veya odanızın duvarına daha önce kocaman kâğıtlara pabuç gibi harflerle yazarak yapıştırdığınız hedefler gözünüze çarptı. Bu durumda çalışma isteği duyuyorsanız, o hedef motive edicidir.
Motivasyon, bir şeyi isteyerek yapmak demektir. Hedefinizi seviyorsanız, ona ulaşmak istiyorsanız, bunun Biçin çalışmanız gerektiğini iyi bilirsiniz.Hedefiniz de size çalışma şevki veriyorsa o hedef lotive edicidir.
Hedefleriniz Fiziksel Yapınıza Uygun Olmalıdır
Her insanın bir yapısı vardır. Buna fiziksel yapı da pahil... Herkes her işi yapacak değildir. İnsanlar fiziksel rapılarına uyan işleri yaparlarsa daha başarılı olurlar. Bazı okullar giriş koşullan olarak boy, kilo gibi fiziksel bakımlardan bazı standartlar arar. Örneğin Liselere Giriş Sınavına hazırlanan bir öğrencimiz Askerî Liseleri hedefliyorsa bu okulların gerektirdiği fiziksel yeterlilikleri taşımalıdır. Aynı durum, üniversitelerin bazı bölümleri için de geçerlidir. Bu bakımdan hedefiniz fiziksel yapınıza uygun olmalıdır.
Hedefleriniz Sağlık Durumunuza Uygun Olmalıdır
Arkadaşlar, diyelim ki matematik ve fen dersleriniz çok iyi. Bu derslerden hep yüksek başarılar elde ediyorsunuz. Doktorluğu kazanabilecek bir akademik alt yapınız var. Ama sizi kan tutuyor. Kan görünce bayılıyorsunuz. Bu durumda sizin doktor özellikle de cerrah olmayı hedeflemeniz doğru olmayacaktır. Yani, hedefleriniz sağlık durumunuza da uygun olmalıdır.
Hedefleriniz Beklentilerinize Uygun Olmalıdır
Siz benden daha iyi biliyorsunuz ki hedef belirleme (konusunda ülkemizde en son, öğrenciye söz hakkı tanınmaktadır. Aileler bu konuda çok müdahalecidir. Kendi ulaşamadıklan hedefleri sizin önünüze koyarlar. Veya onlar gibi olmanızı isterler."Baba mesleği sürsün!" derler. Sizleri kendileriyle özdeşleştirirler. Akrabalarınız da aynısını yapar. Çevreniz size bir rol biçer. Arkadaşlarınız ve öğretmenleriniz kendi kafalarında size bir hedef tayin eder. Oysa hayat, sizin hayatınız. O hedefe ulaşacak kişi sizsiniz. Bir ömür boyu o işle siz uğraşacaksınız. Mutlu ya da mutsuz olacak olan yine sizsiniz. Bu durumda başkalarının, özellikle de ebeveyn ve öğretmenlerinizin tavsiyelerini dikkate alın; ama rehber öğretnenleriniz yol göstericiliğinde hedefinizi siz belirleyin.
Gelecekte kendinizi ne olarak görmek istiyorsunuz?
Nasıl bir hayat sizi mutlu edecek? Neleri yapmaktan hoşlanıyorsunuz? Neler sizi mutlu ediyor? Nasıl bir ortamda yaşamak istiyorsunuz? Hangi sosyal çevrede bulunma arzusundasınız? Ekonomik beklentileriniz neler? Seçtiğiniz mesleği zevkle yapabilecek misiniz? Seviyeniz ne? Nasıl bir hayat siz bekliyor? Bütün bunları dikkate alın ve hedefinizi ona göre belirleyin. Ailelerinizin belirlediği; ama istemediğiniz hedefler sizi başarıya götürmeyecektir. Bu bağlamda hedef belirlerken belirleyici olan başkalarının değil, sizin beklentileriniz olmalıdır.
Hedefleriniz Ekonomik Durumunuza Uygun Olmalıdır
Ülkemizde bazı okullar paralıdır. Paralı olmayan okulların ise bazı bölümlerinde okumak çok para gerektirir.Bu nedenle hedef belirlerken ekonomik durumunuzu da dikkate almalısınız.Bu konuda etraflıca bir araştırma yaparak hedef belirlemelisiniz.Örneğin bir okulun çok istediğiniz bir bölümü paralı olabilir ya da çok para gerektirebilir. Ama bu bölümde okuyanların burs imkânları çok fazlaysa ve sizin de bu imkânlardan yararlanma ihtimaliniz kesin gibiyse sorun çözülmüş demektir.
Hedefleriniz Sosyal Durumunuza Uygun Olmalıdır
İlkokul öğretmenlerinin köylerde çalışma olasılığı vardır. Petrol mühendislerinin de dağlarda...Bazıları akşama kadar masa başında üç beş kişiyle bir arada çalışır. Bazıları ise halkın içinde şehir şehir dolaşır.Kaptanlar ailelerinden uzakta aylarca denizde kalır. Pilotlar gökyüzünde dolaşır.Haberciler akşama kadar olayları kovalar. Valiler halkın sorunlarıyla yaka paça olurlar.Bu durumda, hedef belirlerken gelecek adına nasıl bir çevrede yaşamak istediğinizi de dikkate almalısınız.Bunun için de hedef belirlemeden önce meslekler hakkında ayrıntılı bilgi edinmelisiniz.
Nasıl bir sosyal çevrede yaşamak istiyorsunuz? Ailenizle birlikte mi yaşamak istiyorsunuz? Mezun olduğunuzda hangi işleri yapabilirsiniz? « Ailenizden uzakta kalabilir misiniz? Yarın bir yuva kurunca evden ayrı kalabilir misiniz? Bu işlerli nerelerde yapabilirsiniz? Bu iş karşılığında ne kadar para kazanabilirsiniz? Yaptığınız bu iş sizi memnun ve mutlu edecek mi? Hangi ortamlarda ve ne tür insanlarla bir arada olmak istiyorsunuz? İşte bu soruların cevabını hedeflerinizi belirlerken çok iyi düşünmelisiniz. Buraya kadar anlattıklarımızı düşünerek belirlediğiniz hedefler sizi başarıya götürebilir.