Amaçlı olarak yapılacak not alma işi, öğrencinin belirli ilke ve kuralları çok iyi bilmesini gerektirir. Bu alt bölümde bunlardan konunun ve ortamın tanınması, etkililiğin sağlanması, dikkatin toplanması, bilgilerin sıraya konulması ve yazma biçimini belirleme üzerinde durulmaktadır.
Konunun ve Ortamın Tanınması
İşe yarar bir not alma, konu hakkında ön bilgiye sahip olmayı gerektirir.
Söylenen ya da okunan her şey not alana yeni gelirse alınan notların düzenliliği ve anlaşılırlığı kolay sağlanamaz. Bu nedenle, olanaklar ölçüsünde not alınacak konuyu daha önceden tanımak -yani, konuya ilişkin kaba da olsa ön bilgi toplamak- not almada ana düşüncelerin saptanmasını ve dikkatin konuya verilmesini kolaylaştıracaktır.
Yazarın ya da öğretmenin, anlatım biçimini bilmek de not albayı kolaylaştırır. Kimi öğretmenler konulan olduğundan daha karmaşık, hızlı ya da soyut kavramlarla anlatmaktan hoşlanırlar. Öğrenci, öğretmenin anlatım özelliğini önceden bilirse, not alacağı zamanı doğru olarak saptama, açıklama isteyici soru sorma ve konuyu örneklendirme gibi not almaya yardıma olucu ve öğrenmeyi etkinleştirici olanakları daha kolaylıkla yaratabilir.
Etkililiğin Sağlanması
Not almada uzunluk önemlidir. Alınan notların çok uzun olması, not etmenin asıl amacına ters düşer. Bu durumda, asıl bilinmesi gereken (ana düşünce) yanında; çok gerekli olmayan bilgilerin de yazıldığı bir not alma biçimi söz konusudur. Bu, daha sonra nottan yararlanma aşamasında, gerekli anımsamaların yapılmasını güçleştirir.
Gerçekten notta ana düşüncenin bulunması, uzun tutulan notlarda son derece güç olabilir ve düşünce kaymaları (yardımcı düşüncenin ana düşünce yerine geçmesi) ile karşılaşılabilir. Ayrıca uzun notların okunması hem zaman alıcı ve hem de pratik değildir.
Etkili bir not almada, yazılan her tümcenin, aynı zamanda, bir çok ikincil tümceleri çağrıştırabilmesi gerekir. Böylece, bir sınav hazırlığında, bu notlara göz gezdirmek, bilgilerin yinelenmesinde yeterli olabilir. Alınan notun ayrıca zihni uyaracak nitelikte olması da gerekir. Notun zihni yoracak ya da güçsüzlüğe itecek bir özellik taşımaması üzerinde önemle durulmalıdır. Eksik, karmaşık ve gereğinden çok ayrıntılı, düzgün yazılmamış notlar zihni yorar ve güçsüzleştirir.
Not alırken konunun en önemli yanlan yazılmalıdır. Bunlar kısa tümceler biçiminde olabileceği gibi, ayrıntılı başlıklar biçiminde de olabilir. Ancak, burada, asıl konunun anlam bütünlüğünün yitirilmemesine dikkat edilmesi gerekir. Bunun için, alınan notlarda sonuçlar bulunmalı; yapılan açıklamalar boşlukta ve yoruma açık bırakılmamalıdır. Sonuçlar, alınan notlarla ilişkili, onları bütünleyen ve tamamlayan bir biçimde yazılmalıdır.
Özel amaçlı aktarmalar dışında, alınan notun işlerlik taşıyabilmesi için, "öğrencinin okuduklarını kendi sözcükleri ile anlamlandırması", not almada etkililik bakımından zorunludur. Çünkü bu tür bir not alma, öğrencinin öğrendiklerini kendi bilgi süzgeden geçirerek daha kolay öğrenmesine yardımcı olmakta ve olanların sonradan anımsanmasını kolaylaştırmaktadır. Öte dan, salt öğrenmek üzere alman notlarda, yazarın ya da konuşmacının anlatımını, onun sözcükleriyle ve ona özgü biçimde pot etmek, öğrenme amaçlı bir not alma biçimi olarak düşünülemez.
DERLEYEN... (EDİTÖR)
İletişim:
[email protected]