Yönetici olarak karşılaştığınız pek çok problem doğrudan veya dolaylı olarak iletişime ait problemlerdir ki bunlar kişilerarasında, birimler ve departmanlar arasında ortaya çıkabilir. Bu sebeple de yönetimi en fazla meşgul eden uğraşlar bu iletişim problemleridir. Bir olayı diğer kişinin bakış açısıyla da görebilmek daha iyi bir iletişim için vazgeçilmez şart değildir. Problem genellikle karşılıklı değerlendirilerek çözülür ve büyük bir zaman da böyle harcanır.
Herhangi bir anlaşma ya da satışta karşınızdakini nelerin motive ettiğini anlarsanız, aranızda anlaşmazlık çıkarabilecek noktalara da değinmezsiniz. Aynı zamanda siziN için önemsiz olmasına rağmen karşı taraf için büyük önem arzeder ve her ikiniz için de başarılı olacak bir işi tamamlarsınız. Bunun için çok akıllıca tekniklere gerek yok. Sadece hayal gücü yeterli. Kendinize. "Kendimi nasıl hissederdim?", "Onun yerinde olsaydım ben nasıl davranırdım?" diye sorun. Doğru sorular doğru cevapları getirir ye karşınızdaki kişiyle empati (kendinizi onun yerine koymak) kurmak da doğuştan var olan bir yetenektir.
Yapı İçerisinde Yeniden Çerçeveleme
İki tür yeniden çerçeveleme vardır. İlki nesneleri farklı bir yapı içerisinde görebilmektir. Patronunuza bir dizi yalan söylemeniz sizi kariyerinizden edebilir ama bu, bir romancının kurgusu içerisinde görsel hayal gücüdür ve büyük başarı getirir. Negatif veya karşılıklı üretken bir yapıyı tespit ederek davranış pozitif olarak görülebilir, daha pozitif ve objektif bir tarzda değerlendirilebilir.
Karşılıklı veya bir grup içerisinde göz iletişimini sağlayamayan ve konuşma yapması gereken bir yöneticiyi ele alalım. Bu davranışı dinleyicilerin dikkatlerinin dağılmasına sebep olabilir. Oysa bazı kültürlerde de belli bir sosyal konumda olan birinin gözünün içine bakarak konuşmak saygısızlıktır. Buradaki ahlak kuralları gözün içine bakılmamasını gerektirir. Bu yapıda da göze bakmamak bir değer arzeder. Bir başka ifadeyle, yapıya bağlı olarak davranışın kabul görüp görmeyeceği belirlenir. Bunu objektif olarak tespit etmekle yönetici davranışını değiştirecektir, çünkü bu, Batı toplumu için saygı göstergesidir ve iletişimin etkinliğini artırmada bir unsur olarak görülür. Belli bir sebeple bunun değiştirilmesi bir problem değildir.
Yapı içerisinde yeniden çerçeveleme, insanların genellikle "keşke... yapmayı durdurabilseydim" veya "ben çok ..." gibi ifadelerinde yardımcı bir unsurdur. Hangi durumlarda bu tür ifadeler kabul görür ve saygıyla karşılanır? Eğer bu yeni kabul gören yapı görselleştirilir ve yeni yapıya uygun hale getirilirse, yeni yerleştirilen davranış kişiye acı vermez ve pozitif bir şekilde yerleştirilir.
Diyelim ki duygularınızı, isteklerinizi ve faydalı olabilecek görüşlerinizi şirket toplantılarında dışa vurmak size zor geliyor. Bazı durumlarda bunlar oldukça faydalı ve kabul gören tavırlardır. İçinde bulunduğunuz yapıya bağlı olarak bunların dışa vurulması size saygı da getirebilir, size gülünebilir de... Oysa toplantıdaki rolünüze bağlı olarak fırsatlar kaçırılmadan önce bunları dile getirmeye hazırlıklı olmanız oldukça iyi olabilir. Bu açıdan davranışlarınızı değiştirmeniz ve ayarlamanız bir problem değildir. Eşyaları objektif olarak görme ve kendinizi bir ayak bağı gibi değerlendirmemekle bir dahaki toplantıya büyük bir hazırlıkla gelebilir ve zihinsel olarak neler söyleyeceğinizi tasarlayabilirsiniz.
İçeriğin Yeniden Çerçevelenmesi
Yeniden çerçevelemenin diğer bir şekli de davranış veya durum içeriğinin yeniden çerçevelenmesidir. Bu, ne istediğinizin anlamını bilmek onun üzerine odaklanmakla gerçekleşir. Reklamcılar, bir insan ya da hizmete dikkat çekmek istediklerinde bunu hep yaparlar. Politikacılar da bunu kullanırlar. Nasıl anlamlandırmak istiyorlarsa o şekilde politik ve ekonomik figürler oluştururlar; onları alçaltır, içeriğini yeniden tanımlar, farklı bir tablo içerisinde tekrar sunarlar. Bir içeriği yeniden çerçevelemek için "Bu, başka ne anlama gelir?" ya da "Bu davranışı başka nasıl tanımlayabilirim?" sorusuna cevap aramaları gerekir.
Diyelim ki bir yönetici olarak % 100'lük bir kapasitenin % 15'inde düşüş var. Bu, kötü görünüyor. Oysa bunu, kulağa daha hoş gelen % 85 verim sağlandığı şeklinde sunabilirsiniz. İçeriği yeniden çerçevelerken aynı olanak rakip firma veya iş kolu örnek gösterilebilir; ya da uzun vadede karını artıracak olan eleman moral seviyesinin yükseltilmesine çalışılabilir. Tek başına hiçbir bakış açısı tam değildir. Hepsinin kullanımı durumu açıklığa kavuşturur ve size derin bir anlayış sağlar.
Diğer Yeniden Çerçeveleme Teknikleri
Bir başka teknik, üzerinde fikir birliğine varılan bir kota (sınır) belirlemektir. Bir sayı (örneğin 10) belirlediğimizde hedefimiz, ne gerçekleştirilemeyecek kadar uç, ne de bizim yaratıcılığımızın ve kapasitemizin altında olmalıdır. Bu kota veya hedef sayının avantajı, sizin ilk düşüncenizden çok yeni hedefinizi gerçekleştirmeye olanak sağlamasıdır. Ayrıca yaptığınız hedefler belirgin olur ve mantıksal geçişlerin ölçüsü tespit edilir.
1950'lerin modası beyin fırtınası tekniği, gruptaki fikirlerin ortaya atılması için etkinliğini hala korumaktadır" "Provakasyon Tekniği" adı verilen bir başka teknik, daha büyük gruplarda kullanılmaktadır. Bu teknikte, "İfadenin tersinden" hareket edilir. Örneğin "ürün ömrünü uzatacak teknikler" yerine "ürün ömrünü kısa süreliğine uzatacak teknikler" ifadesi gibi... Bu tür yeniden çerçeveleme özellikle jilet, tükenmez kalem veya plastik bardak gibi kısa süreli kullanıma ait ürün geliştirmede idealdir.
Bir diğer basit ama etkili bir teknik de "metafor düşünme" olarak bilinir. Bu durumda fikirler problemden tama-
men farklı bir alana, örneğin tabiata, kaydırılır ve burayla bağlantılandırılır.
Tüm bunlar, sağ beyin düşünce modunu kullanmayı gerektiren tekniklerdir: Zihinsel görselleştirme yeteneği, ilgisiz şeyleri bağlantılandırabilme ve yeniden çerçeveleme!..
Yeniden Çerçevelemenin Avantajları
Edward de Bono tarafından 1960'ların sonunda geliştirilen letaral (farklı) düşünme, eşyalara daha farklı bir gözle bakmayı gerektirir. Lateral düşünce mantıksal ve düz sol beyin düşünce sisteminden çok, yaratıcı düşün modunda olmayı gerektiren bir sistemdir.
Lateral düşünme ve yeniden çerçeveleme doğal bir süreçtir. Zihin, eşyayı yeni ve farjdı bir açıdan görebilme kabiliyetine sahiptir. Oysa bizler bunu kullanmayarak düşüncelerimizi sınırlarız. Sol beyine problem çözmede "olayları sırala; avantaj ve dezavantajları belirle; fikirleri değerlendir, güçler, zayıflıklar, fırsatlar, korkulan vb'nin analizini yap" gibi metodları uygularız. Böylece dile ait sol yarıyı problemi çözmeye çağırırız. Fakat sağ beyin kaynaklarını kullanarak farklı düşünebilmek ve farklı görmek istiyorsak alternatif düşünce sistemlerine ihtiyacımız var.
Sol beyin veya bizim "doğal randıman"da "iyi" bir çözüme ulaştığımızda farklı alternatiflere bakmayız. Sol beyin amacını gerçekleştirmiştir, bir probleme çözüm bulunmuştur ve şimdi yönetimde bunu uygulamak gerekmektedir. Oysa lateral araştırmada zihinsel çalışma devam eder, bir çözüm ardından bir diğeri ve diğeri... Ve sonunda bu farklı çözümler içinden en iyisinin tespiti. Sol beyin, kendisine inanılmaz gelen fikirleri eler; çünkü onun inanılıra tahammülü yoktur. Fakat sağ beyin düşünceleri böyle kategorize etmez.
Çözümler arasında en iyisi sorgulanır.
Sorgulama bile tek başına, yerleşmiş zihinsel yapılarının kırılması demektir. Yaratıcı insanlar en iyiyi sorarlar ki böylece en iyi cevabı da bulabilsinler. Yeterince büyük bir "niçin" sorusuyla "nasıl" birşeyler aradığımızı keşfederiz.
Yaratıcı düşünce spontan (kendiliğinden) veya sezgi yansımaları olmasına rağmen, lateral araştırmayla da bir şekilde zihnimizin bu kısmını harekete geçirmek zorundayız. Bu, ilk akla gelen çözümün en iyi çözüm olarak kabul edilmesi anlamına gelmemelidir, bu, bize sadece tek seçeneğin olmadığını gösterir. Tek seçenekte en göze çarpan çözüm seçilmez; çünkü o tektir. Oysa daha iyi, farklı tercihler de gizlidir. İkili seçenekler sizi ikilemde bırakır. Üç ya da daha fazla seçenek size özgürlük ve kontrol olanağı verir. Herhangi bir durumda çeşitli yaklaşımların araştırılmasını alışkanlık edinmek ve düşünce becerilerini geliştirmek, geleceğiniz için faydalıdır.
Düşünme, hem fiziksel hem de algısal anlamda görmeyi kapsar. Gördüğünüzü düşündüğünüz şey, sizin hafızanızdaki kavramlar, anlamlar, değerler, inançlar ve eşsiz beyin yapınıza göre eşyayı algılayıp tarzınızla şekillenir. Gerçekte olayları gören sizin beyninizdir ve sağ beyninizi daha dolu dolu kullanarak bir başka dünyanın kapıları aralanır, imkanlar ve başarı dünyasına ulaşılır.
DERLEYEN... (EDİTÖR)
İletişim:
[email protected]