Mecazi olarak söylersek, kavrayışın (idrakin) yüzde 99'u bilinçaltında ola-bilir. Eğer her şeyi bilinçli olarak yapsaydık korkunç bir durumda olurduk. DANIEL GOLEMAN
Bilincin, bilinçli zihin ve bilinçdışı zihin olmak üzere iki fonksiyonu vardır. Bilinçli zihin, kişinin kendi kendisinin ve çevresinin farkında olan yanıdır. Bilinçdışı zihin ise aklının haberdar olmadığı bölümüdür. Bilinç, düşünceyi farkında olarak kullanmaktır. Zihinsel hayat, onda dokuzu denizin altında olan bir buzdağına benzer. Düşüncenin küçük bir bölümünü bilinçli olarak kullanıyoruz. Bilinç, uyanık olduğumuz zaman çalışmaktadır. Bilinçdışı ise her zaman işbaşındadır. Bilinçdışı zihin vücut fonksiyonlarını otomatik düzenler. Bu yüzden biz bilinçdışı zihnimize güvenerek rahat rahat uyuruz.
Bilinçli zihin, kararlan verir, düşünür, analiz eder ve yön verir. Bu zihin bir ışıldak gibi aklın ışığını saçar. Bilinçli dikkatimizi aynı anda 5 i
Meta Modeli, tüm bu basitleştirme tiplerinin örnekleri olan yaygın dil kalıplarını ortaya koyar. Dilin yapılarını, yani günlük iletişimde kullanılan yüzeydeki yapı ile her türlü düşünce kalıbını içeren derindeki yapıyı değerlendirdiğimizde, anlamın nasıl kaybedilebildiğini ya da çarpıtılabildiğini anlamak zor değildir. Bu sınırlamaları yansıtan yaygın dil kalıplarını tanıyarak, herhangi bir iletişimi daha bilgili ve dikkatli biçimde hem tanımaya hem de karşılık vermeye hazır olabiliriz. Bu model, genelleştirmeler, göz ardı etmeler ve çarpıtmalar dediğimiz üç dil kategorisini de içeren bir düzine yaygın kalıbı tanıtmaktadır. Bunların çoğu yöneticilere hemen bildik gelecek, diğerlerinin ise, örnekler verilir verilmez hiç yabancı olmadığı anlaşılacaktır. Bu model NLP'nin önemli bir parçası olduğu ve yöneticilerin sürekli karşılaştıkları iletişim tuzaklarını açık bir şekilde gösterdiği için, şimdi bu kalıpların her birini açıklayacağım. Şaşırtıcı olmasa gerekir ki, bu dilbilimsel
NLP'de tekrar tekrar karşımıza çıkan bilinçsiz yeterlilik düşüncesi, kişisel etkinliğin anahtarlarından biridir. Arkadaşlarınıza ve ailenize hangi alanda çok iyi olduğunuzu sorun. Büyük olasılıkla, onların söyledikleri beceriler veya yeteneklerinizin çok iyi olduğunu hiç düşünmemişsinizdir ve bunları nasıl becerebildiğinizi de tam olarak açıklayamazsınız. En iyi yaptığımız şeyler bilinçli olarak uğraşmadan yaptığımız şeylerdir; bu basan kuşkusuz doğal olduğunu düşündüğümüz beceri ve yeteneklerle ilgilidir. O zaman genel hedefiniz, listelediğiniz hedeflerinizin olabildiğince çoğunu bu ‘düşünmeksizin’ kategorisine almak olmalıdır. Bu tür sonuçlan (hazırlıksız bir konuşma yapmak, zamanı iyi kullanmak, zor insanları idare etmek, vb.) kolayca gerçekleştiren meslektaşlarınızı düşünüyor olabilirsiniz. Ama emin olabilirsiniz ki, onların beyinlerinde özel bir madde yoktur. Onların yaptıkları, sadece, bu görev ve becerileri, sizin de yaşamın başka alanlarında yaptığınız gibi, bilinçsiz yete
Problem çözme sürecinin problem bulma ya da problemi tanıma kısmını ele alan çeşitli teknikler vardır. Örneğin, veri toplama, ‘semptom’ teşhisi, araştırma metodolojisi ve grup beyin fırtınası bu kısma dahil olabilir. Geleneksel teknikler, esas olarak, istatistikler, sonuçlar, hedefler, eğilimler, performans düzeyleri, vb. gibi katı veriler üzerinde yoğunlaşırlar. Yumuşak veriler ise duygular, inançlar, görüşler, tutumlar, kişilikler, kişisel davranışlar, seziler, tepkiler, vb. ile ilgili olabilir. Daha önce gördüğümüz düşünme aşamaları bunları örneklerle açıklamaktadır. Mantıklı düşünen yöneticiler için tehlike, bir probleme ilişkin yumuşak verileri ve öznel yanları inkar etmek ya da küçümsemektir. Oysa pratikte, bu yanlar genellikle, sorunların aslan payını (buzdağının yüzeyin altındaki kısmını) temsil etmektedir, dolayısıyla onlarla en iyi şekilde ilgilenmemiz gerekir. Bu yüzden, yaratıcı yaklaşımlar çoğu kez aynı mantık zemininde dolanıp duran daha analitik tekniklere kıyasla d
İlgi gören başka bir strateji yaratıcılıktır. Walt Disney, yaratıcı çalışmasıyla dünya çapında ünlü olmuş; önde gelen bir NLP yazan ve eğitmeni olan Robert Dilts de, onun başarılı stratejisinin biraz sonra açıklayacağım bir modelini yaratmıştır. Bu modelde, kişiliğimizin bazen yaratıcılık, diğer zamanlarda ise daha gerçekçi ya da eleştirel bir görünüm sergileyen farklı kısımları vurgulanmaktadır. Kişiliğimizin farklı kısımlarına ilişkin bu düşünce NLP'de önemlidir: Bu kısımlar farklı, fakat olumlu niyetlere sahiptir, ama birlikte çalışmazlarsa çatışma ve etkisizlik doğar, uyum içinde çalıştıklarında ise mükemmeliğe ulaşma potansiyeli söz konusu olur.
Bunu, bir yönetici olarak size uygulandığı şekliyle anlatmak istiyorum. Hepimiz kendimizi süper yaratıcı olarak görmesek de, yaratıcı bir şekilde davrandığımız zamanlan genellikle anımsayabiliriz. Gerçekten de, düşünmemizin bu kısmının bilinçsiz niteliği yüzünden, ürettiğimiz olağanüstü fikirler genellikle bizi de şa
Ne şans ki, beyinlerimiz zamanı makul bir şekilde fark edebilmektedir. Böylece, bu sabah yaptığınız düzenli bir faaliyet ile aynı şeyi beş yıl önce yapmanız ve gelecekte bir zamanda yapmayı hayal etmeniz arasında ayrım yapabilirsiniz. NLP bize düşünme süreçlerine ilişkin bir yapı sağlayarak, zamanın içgüdüsel olarak farkında olmamızı sağlayan gerçek nörolojik farklılıkları tanımamıza yardımcı olabilir. Örneğin geçmiş ve şimdiki benzer olaylan ya da deneyimleri hayal ederek, temsil sistemleri (görmek, duymak, hissetmek) ve alt temsil sistemlerindeki (‘görüntü’ kontrastı ve parlaklığı, ses tonu, vb.) farklılıkları saptayabilirsiniz. Buna, daha önce gördüğümüz gibi zamanı betimlerken solda veya sağda, önde veya arkada olabilen görüntünün yeri de dahildir. Her düşüncede, sadece deneyimi değil, zaman boyutunu da betimleriz. Tabii farklılıklar çok ince olabilir; bazen bir şeyi gerçekten yapıp yapmadığımızdan, ya da onu sadece net Başkalarının Stratejilerini Anlamak bir şekilde hayal edi
NLP'de sık sık karşımıza çıkan tutarlı olma gerekliliği, kısmen, kişiliğimizi oluşturan pek çok parçaya sahip olma eğiliminde olduğumuz ve her zaman tutarlı, anlaşılır bir tarzda düşünüp davranmayabileceğimiz gerçeğini yansıtmaktadır. Çoğu kez ‘kalp ve beyin’ arasında diye ifade edilen bu farklılık, sağ ve sol beyinlerimizin (bir tarafta mantıklı, diğer tarafta bütüncül ve sezgisel) çalışma şeklini yansıtıyor olabilir. Diğer farklılıklar, bilinçli ya da bilinçsiz olarak peşinde olduğumuz, çatışma halinde olabilen ve sonuçlan belirlerken dikkate aldığımız ekolojiyi düşünürken gizlenmiş farklı niyetleri yansıtabilir.
DERLEYEN... (EDİTÖR) İletişim:[email protected]