NLP'de tekrar tekrar karşımıza çıkan bilinçsiz yeterlilik düşüncesi, kişisel etkinliğin anahtarlarından biridir. Arkadaşlarınıza ve ailenize hangi alanda çok iyi olduğunuzu sorun. Büyük olasılıkla, onların söyledikleri beceriler veya yeteneklerinizin çok iyi olduğunu hiç düşünmemişsinizdir ve bunları nasıl becerebildiğinizi de tam olarak açıklayamazsınız. En iyi yaptığımız şeyler bilinçli olarak uğraşmadan yaptığımız şeylerdir; bu basan kuşkusuz doğal olduğunu düşündüğümüz beceri ve yeteneklerle ilgilidir. O zaman genel hedefiniz, listelediğiniz hedeflerinizin olabildiğince çoğunu bu ‘düşünmeksizin’ kategorisine almak olmalıdır. Bu tür sonuçlan (hazırlıksız bir konuşma yapmak, zamanı iyi kullanmak, zor insanları idare etmek, vb.) kolayca gerçekleştiren meslektaşlarınızı düşünüyor olabilirsiniz. Ama emin olabilirsiniz ki, onların beyinlerinde özel bir madde yoktur. Onların yaptıkları, sadece, bu görev ve becerileri, sizin de yaşamın başka alanlarında yaptığınız gibi, bilinçsiz yete
İş ya da genel olarak yaşam hakkında, örneğin iyimser olmak gibi genel bir yaklaşım, bir üst düzey makro stratejinin ya da meta programın bir örneğidir. Meta sözcüğü Yunanca'dan gelmekte; ötesi, üstü ya da farklı bir düzeyde anlamını taşımaktadır. Meta programlar, patrondan gelen bir yorumu nasıl değerlendirdiğiniz, bir mektubu nasıl kaleme aldığınız ya da zamanınızı nasıl geçirdiğiniz gibi, alt düzey davranışın büyük parçalarını içermeye eğilimlidir. Hepimiz, deneyimimizi otomatik olarak süzgeçten geçiren ve tüm davranışımızı yöneten, oturmuş (değişmesi zor) zihinsel programlara sahibizdir. Huy ve davranışın kişiden kişiye çarpıcı farklılıklar göstermesinin nedeni de bu tür zihinsel programlardır. Meta programlar ‘içeriksiz’ olarak tanımlanır; aylık hesaplarla mı, yoksa Freda'nın doğum günü ya da bir bowling turnuvasıyla mı ilgili olduğumuzun bir önemi yoktur. Söz konusu durum ya da olay ne olursa olsun, deneyimimizi oturmuş kişisel kalıplarımıza göre süzeriz. Bu
Meseleleri ve problemleri reaktif bir tarzdan çok proaktif bir tarzda sorgulamamıza olanak tanıyacak çeşitli araştırma yöntemleri mevcuttur. Örneğin, soru listeleri, mülakatlar, ürün, kalite ve finans istatistikleri, tutum ve benzeri şeyler için anketler, iş örnekleme, odak grupları, vb. vardır. Bir semptom çözümlemesinde olduğu gibi, bunlar sorunları büyük olasılıkla belirleyecekler ve yeniden çerçevelendirme teknikleri problemlere ancak o zaman uygulanabilecektir. Bunlar katı ve yumuşak verileri içerdikleri gibi, hayal kurma ve yargıda bulunma yeteneklerini de gerektirirler. Tüm problem bulma tekniklerinde olduğu gibi, doğru bir tutum çerçevesi benimsemeniz halinde fırsatlar önünüze çıkacaktır. DERLEYEN... (EDİTÖR) İletişim:[email protected]
İlgi gören başka bir strateji yaratıcılıktır. Walt Disney, yaratıcı çalışmasıyla dünya çapında ünlü olmuş; önde gelen bir NLP yazan ve eğitmeni olan Robert Dilts de, onun başarılı stratejisinin biraz sonra açıklayacağım bir modelini yaratmıştır. Bu modelde, kişiliğimizin bazen yaratıcılık, diğer zamanlarda ise daha gerçekçi ya da eleştirel bir görünüm sergileyen farklı kısımları vurgulanmaktadır. Kişiliğimizin farklı kısımlarına ilişkin bu düşünce NLP'de önemlidir: Bu kısımlar farklı, fakat olumlu niyetlere sahiptir, ama birlikte çalışmazlarsa çatışma ve etkisizlik doğar, uyum içinde çalıştıklarında ise mükemmeliğe ulaşma potansiyeli söz konusu olur.
Bunu, bir yönetici olarak size uygulandığı şekliyle anlatmak istiyorum. Hepimiz kendimizi süper yaratıcı olarak görmesek de, yaratıcı bir şekilde davrandığımız zamanlan genellikle anımsayabiliriz. Gerçekten de, düşünmemizin bu kısmının bilinçsiz niteliği yüzünden, ürettiğimiz olağanüstü fikirler genellikle bizi de şa
Eleştirel bir yönetici için büyüleyici olabilecek başka bir şey de, bir insanın bir halden diğerine geçerken sergilediği farklı fizyolojiyi gözlemlemektir. Örneğin vücudun duruşu ve ses tonu, insanın ruh haline göre bir anda değişebilir. Bu, yeni beceriler sergilemeye başlarken yaratıcı, gerçekçi ya da düzenlemede iyi olmadıklarını düşünen insanlar için bir dışa yansıtma durumu olabilir. Bu modeli evde ve bir dereceye kadar işte uyarlayabilir, örneğin, evde farklı odalar ya da koltuklar kullanabilirsiniz. Ama şu önemli NLP ilkelerine uymanızı özellikle tavsiye ederim:
• Her hal için, tıpkı oturduğunuzda sizi rahatlatan, sevdiğiniz bir koltuk gibi, hemen bütünleşebileceğiniz ve zamanla bu bütünleşmeyi güçlendireceğiniz, tercihen somut, fiziksel bir demirleme yerine sahip olun.
• Bir halden çıkmadan diğerine girmeyin (ayrı yerler kullanmanın bir başka nedeni). Aksi halde, bir hali diğerine yanınızda götü
Eleştirel bir yönetici için büyüleyici olabilecek başka bir şey de, bir insanın bir halden diğerine geçerken sergilediği farklı fizyolojiyi gözlemlemektir. Örneğin vücudun duruşu ve ses tonu, insanın ruh haline göre bir anda değişebilir. Bu, yeni beceriler sergilemeye başlarken yaratıcı, gerçekçi ya da düzenlemede iyi olmadıklarını düşünen insanlar için bir dışa yansıtma durumu olabilir. Bu modeli evde ve bir dereceye kadar işte uyarlayabilir, örneğin, evde farklı odalar ya da koltuklar kullanabilirsiniz. Ama şu önemli NLP ilkelerine uymanızı özellikle tavsiye ederim:
• Her hal için, tıpkı oturduğunuzda sizi rahatlatan, sevdiğiniz bir koltuk gibi, hemen bütünleşebileceğiniz ve zamanla bu bütünleşmeyi güçlendireceğiniz, tercihen somut, fiziksel bir demirleme yerine sahip olun.
• Bir halden çıkmadan diğerine girmeyin (ayrı yerler kullanmanın bir başka nedeni). Aksi halde, bir hali diğerine yanınızda götü
Çoğu yönetici bu durumu aşina olmaktan da daha öte, iyice bilmesine rağmen, bu aşamanın yönetim kitaplarında kabul edilmesine çok az rastlarsınız. Nitekim bu aşama, ‘boş bir duvar’a dayandığınız, ‘bir çember içinde dönüp durduğunuzu’ hissettiğiniz ya da çalışmayı tamamen kesmeye hazır olduğunuz zaman ortaya çıkar. Ayrıca, bir problem çözmeye ya da görevinize başladıktan çok kısa süre sonra, yine epeyce yol katettikten sonra da ortaya çıkabilir, ama genelde etki her iki halde de aynıdır. Böyle durumlarda, elinizdeki problemi fırlatıp atmaya ve daha çabuk sonuçlar üretecek bir şeyle devam etmeye kışkırtılırsınız.
Paradoksal bir durumdur ama, hayal kırıklığı zihinsel sürecin önemli bir parçasıdır. Dünyadaki en büyük düşünürleri bile, herhangi bir şeyle uğraşırken havlu atma noktasına hale geldikleri, derin bir hayal kırıklığı, şüphe ya da depresyon dönemlerinden geçtiklerinden anlatmaktadırlar. Ancak büyük düşünürlerin dikkat çektikleri başka bir nokta da, en büyük